Цъайтæ

см. Цъайтæ – перевод Цъайтæ – сæхи афтæ хуыдтой Мæздæджы быдыртæм алидзæг ирæттæ; фæстæдæр уыцы номæй хонын байдыдтой, уым цы фыццаг ирæттæ æрцардис, уыдон дæр. Фыццаг ирæттæ – æрлидзджытæ уыцы быдырты фæзындысты 1764 азы,Мæздæджы фидары бындурæвæрдæй иу аз фæстæдæр. Афтæ сæ схуыдтой, фидæны æрцæрæнуæтты хутæрты цы цъайтæ къахтой, уыдонмæ гæсгæ. Ирæттæ цæрæнуатæн йæхи хуыдтой цъай, сæхи та – цъайтæ. Фыццаг æрлидзджыты æхсæн фенæн уыдис Цæгат Ирыстоны æппæт кæмттæй рацæуæг минæвæртты; цъайтæ сæ фылдæр уыдысты ирæттæ, фыццаджыдæр, Куырттаты комæй рацæуæг ирæттæ. ХVIII æнусы чи фæзынд, уыцы фыццаг хуторты-цъайты ‘хсæн уыдысты Быгъуылты, Къадиты, Медведевты, Дæдзиты (Дзадзиты), Качаевты, æмæ Агабатырты хутæртæ (фæстаг хутæры цардысты алы адæмыхæттытæ – армайнæгтæ, ирæттæ, кæсгæттæ æмæ æнд.) Цъайтæ цæрæг ирон адæмæн уырыс – Иры ахастдзинæдты рæзты хъуыддаджы уыдис стыр ахадындзинад; уыдон уыдысты Мæздæджы уырысты æмæ хæхбæсты цæрæг ирон адæмы кæрæдзийыл чи баста, ахæм сæйраг бæттæг цæг: ХVIII-ХIХ æнусы райдайæны ирон адæмы историйы æмæ этнографийы фарстатæм йе ’ртом чи аздæхта, уыцы ныгуылæн европæйаг æмæ уырыссаг ахуыргæндтæ-иу ирон царды хабæрттæ базыдтой Цæгат Ирыстоны алы кæмттæй рацæуæг цъайтæ. кæс Ирон адæмы этнографи æмæ мифологи